18. Inwestycje w jednostki stowarzyszone i współkontrolowane

Zasady rachunkowości dotyczące inwestycji w jednostki stowarzyszone i współkontrolowane zostały przedstawione w nocie składu Grupy Kapitałowej i zasad konsolidacji (nota 2).

W poniższej tabeli przedstawiono podstawowe dane finansowe dotyczące jednostek stowarzyszonych i współkontrolowanych konsolidowanych metodą praw własności:

Grupa dokonała korekty konsolidacyjnej dotyczącej marż ze sprzedaży na transakcjach pomiędzy Grupą a spółką Polimex – Mostostal S.A. Akcje ElectroMobility Poland S.A. zostały przeklasyfikowane do pozycji: Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej. Szczegółowy opis znajduje się w nocie nr 2.

W pozycji: Udział w wynikach jednostek stowarzyszonych i współkontrolowanych w skonsolidowanym sprawozdaniu z całkowitych dochodów wykazano rozwiązanie rezerwy na przyszłe zobowiązania inwestycyjne wobec spółki Elektrownia Ostrołęka Sp. z o.o. w wysokości 175 707 tys. zł.

Według stanu na 31 grudnia 2021 r. ENEA S.A. posiadała 9 124 821 udziałów w Elektrownia Ostrołęka Sp. z o.o. o wartości nominalnej 50 zł jeden udział i o łącznej wartości nominalnej 456 241 tys. zł.

13 lutego 2020 ENEA S.A. zawarła porozumienie z ENERGA S.A. dotyczące zawieszenia przez ENERGA S.A. i ENEA S.A. finansowania projektu budowy Elektrowni Ostrołęka C. W porozumieniu ENEA S.A. oraz ENERGA S.A. zobowiązały się dokonać analiz, w szczególności dotyczących parametrów technicznych, technologicznych, ekonomicznych i organizacyjnych oraz dalszego finasowania projektu.

ENERGA S.A. i ENEA S.A. przyjęły, że wstrzymanie finansowania projektu będzie powodowało konieczność zawieszenia przez spółkę wykonywania zawartego 12 lipca 2018 r. kontraktu na budowę Elektrowni Ostrołęka C o mocy ok. 1000 MW, a także umowy na przebudowę infrastruktury kolejowej dla obsługi Elektrowni Ostrołęka C z 4 października 2019 r.

14 lutego 2020 Elektrownia Ostrołęka Sp. z o.o. przekazała Generalnemu Wykonawcy kontraktu na budowę Elektrowni Ostrołęka „C” o mocy ok. 1000 MW z 12 lipca 2018 r. polecenie zawieszenia wykonywania całości prac związanych z tym kontraktem, z terminem wejścia w życie zawieszenia 14 lutego 2020 r.

W ramach prac analitycznych realizowanych w myśl porozumienia o zawieszeniu finansowania projektu, ENEA S.A. i ENERGA S.A. pracowały m.in. nad aktualizacją założeń biznesowych, technicznych oraz dotyczących struktury finansowania w modelu finansowym. Wyniki tych prac ze strony ENERGA S.A. zostały przekazane spółce Elektrownia Ostrołęka Sp. z o.o. 14 maja 2020 r., kiedy to spółka otrzymała kalkulacje dotyczące rentowności Projektu w wariancie jego kontynuowania w oparciu o paliwo węglowe. Wyniki te zostały wykorzystane do stworzenia testu CGU przez tę spółkę. Przeprowadzony przez Elektrownia Ostrołęka Sp. z o.o. test CGU wskazywał, że dokończenie Projektu będzie generować ujemną wartość, co oznacza brak zasadności kontynuowania projektu.

19 maja 2020 r. ENEA S.A. otrzymała drogą elektroniczną kopię Uchwały nr 39/2020 Zarządu Elektrownia Ostrołęka Sp. z o.o. z 19 maja 2020 r. w sprawie utworzenia odpisów aktualizujących wartość księgową aktywów spółki. Na skutek przeprowadzonego w spółce Elektrownia Ostrołęka Sp. z o.o. testu na utratę wartości majątku trwałego, który był konsekwencją aktualizacji przez Elektrownia Ostrołęka Sp. z o.o. założeń biznesowych dotyczących realizacji projektu budowy elektrowni Ostrołęka C opartego o technologię węglową, w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym Grupy za rok 2019 ujęto udział ENEA S.A. w stracie netto Elektrowni Ostrołęka Sp. z o.o. Z uwagi na to, że był on większy od wartości udziałów w tej spółce, została ona zmniejszona do zera. Również na 31 grudnia 2021 r. wartość udziałów ENEA S.A. w spółce Elektrownia Ostrołęka Sp. z o.o. wynosiła 0 zł.

2 czerwca 2020 r. Zarząd ENEA S.A. przyjął raport końcowy z analiz przeprowadzonych we współpracy z ENERGA S.A. w zakresie aspektów techniczno-technologicznych, ekonomicznych i organizacyjno-prawnych oraz dalszego finansowania projektu. Wnioski z przeprowadzonych analiz nie uzasadniały kontynuowania jego realizacji w dotychczasowej formie, tj. jako projektu budowy elektrowni wytwarzającej energię elektryczną w procesie spalania węgla kamiennego. Na powyższą ocenę wpływ miały m.in.:

• zmiany regulacyjne na poziomie Unii Europejskiej i polityka kredytowa poszczególnych instytucji finansowych, wskazujące na istotnie większą dostępność finansowania dla projektów energetycznych opartych na spalaniu gazu, niż projektów węglowych;

oraz

• przejęcie kontroli nad ENERGA S.A. przez PKN Orlen, którego strategia nie zakłada inwestycji w wytwarzanie energii elektrycznej w oparciu o spalanie węgla.

Jednocześnie, analiza techniczna potwierdziła możliwość realizacji wariantu budowy elektrowni wytwarzającej energię elektryczną w procesie spalania gazu ziemnego (Projekt gazowy) w dotychczasowej lokalizacji budowanego bloku węglowego. W konsekwencji powyższego, Zarząd ENEA S.A. podjął decyzję o zamiarze kontynuacji budowy jednostki wytwórczej w Ostrołęce z uwzględnieniem zmiany źródła zasilania z węglowego na gazowe.

2 czerwca 2020 r. zostało zawarte trójstronne porozumienie pomiędzy ENEA S.A., ENERGA S.A. oraz PKN Orlen S.A., określające następujące główne zasady współpracy w Projekcie gazowym:

• z zastrzeżeniami poczynionymi poniżej, kontynuację współpracy ENEA S.A. z ENERGA S.A. w ramach istniejącej spółki celowej, Elektrownia Ostrołęka Sp. z o.o. i dokonanie rozliczenia pomiędzy ENEA S.A. i ENERGA S.A. kosztów związanych z Projektem oraz dokonanie rozliczenia z wykonawcami Projektu, według dotychczasowych zasad,
• uwzględnienie ewentualnej roli PKN Orlen A. w Projekcie gazowym w charakterze nowego wspólnika,
• udział ENEA S.A. w Projekcie gazowym jako wspólnika mniejszościowego z ograniczonym kwotowo limitem zaangażowania, w konsekwencji czego ENEA A. nie będzie podmiotem współkontrolującym Elektrownię Ostrołęka Sp. z o.o.,
• z zastrzeżeniem uzyskania niezbędnych zgód korporacyjnych, zawarcie nowej umowy wspólników w sprawie realizacji Projektu gazowego uwzględniającej powyższe zasady współpracy,
• realizację działań dla pozyskania finansowania dla Projektu gazowego przez ENERGA A. wspólnie z PKN Orlen S.A.

Począwszy od 2 czerwca 2020 r. strony powyższego porozumienia prowadziły rozmowy dotyczące zawarcia nowej umowy inwestycyjnej określającej zasady dalszej realizacji Projektu gazowego, w tym poziom zaangażowania finansowego każdej ze Stron. Równolegle ENEA S.A. przeprowadzała własne oceny dalszej zasadności udziału w tym projekcie.

22 grudnia 2020 r. Rada Nadzorcza ENEA S.A., na wniosek Zarządu ENEA S.A., wyraziła zgodę na:

• zawarcie z ENERGA S.A. i Elektrownia Ostrołęka z o.o. porozumienia w sprawie współpracy przy podziale Elektrowni Ostrołęka Sp. z o.o.,
• zawarcie z ENERGA A. porozumienia w sprawie współpracy przy rozliczeniu inwestycji budowlanej Elektrowni Ostrołęka C.

Tego samego dnia zostały podpisane:

• porozumienie pomiędzy ENEA A., ENERGA S.A. oraz Elektrownią Ostrołęka Sp. z o.o. w sprawie współpracy przy podziale Elektrownia Ostrołęka Sp. z o.o. (Porozumienie podziałowe),
• porozumienie pomiędzy Spółką, a ENERGA A. w sprawie współpracy przy rozliczeniu projektu budowy bloku węglowego w ramach Projektu Ostrołęka C (Porozumienie rozliczeniowe, Projekt węglowy).

W związku z powyższym ENEA S.A. i pozostałe strony zaangażowane w Projekt Ostrołęka C uzgodniły, że w ramach Projektu Ostrołęka C zostanie wyodrębniona (w tym rachunkowo i organizacyjnie) część przedsiębiorstwa związanego z prowadzeniem projektu gazowego. W związku z rezygnacją ENEA S.A. z zaangażowania kapitałowego w budowę bloku gazowego w ramach Projektu Ostrołęka C, od dnia wyodrębnienia koszty inwestycyjne związane z rozliczeniem projektu gazowego nie będą ponoszone przez ENEA S.A.

W treści obydwu porozumień ENEA S.A. złożyła oświadczenie o rezygnacji z udziału w Projekcie gazowym. Powody rezygnacji z dalszego zaangażowania kapitałowego w budowę bloku gazowego związane są w szczególności z zamiarem intensyfikacji działań inwestycyjnych GK ENEA w obszarze odnawialnych źródeł energii, jak również dedykowania nakładów związanych z konwersją zasilania węglowego na gazowe w obszarze wytwarzania dla posiadanych przez ENEA S.A. istniejących już aktywów wytwórczych, w odniesieniu do których ENEA S.A. jest pełnym właścicielem.

Okoliczność uzgodnienia Porozumień potwierdza również, iż w związku z decyzją ENEA S.A. o rezygnacji z Projektu gazowego pozostałe strony nie będą wywodzić z tej decyzji żadnych roszczeń względem ENEA S.A.

Zgodnie z postanowieniami Porozumienia podziałowego podział Elektrownia Ostrołęka Sp. z o.o. miałby nastąpić poprzez wydzielenie (w rozumieniu przepisów Kodeksu Spółek Handlowych) aktywów i pasywów (praw i obowiązków) oraz innych elementów, składających się na Projekt gazowy.

Porozumienie rozliczeniowe zostało zawarte jako konieczne dla realizacji postanowień Porozumienia podziałowego, wymagającej kooperacji wspólników Elektrowni Ostrołęka Sp. z o.o., w tym niezbędnego rozliczenia kosztów związanych z Projektem węglowym. Porozumienie rozliczeniowe przewiduje, że koszty związane z Projektem węglowym będą rozliczane w oparciu o dotychczasowe ustaleniami pomiędzy spółką, a ENERGA S.A. i ENEA S.A.

31 grudnia 2020 r., ENEA S.A., zgodnie z Porozumieniem rozliczeniowym (zmieniającym w tym zakresie umowę pożyczki z 23 grudnia 2019 r.), odkupiła od ENERGA S.A. połowę wierzytelności ENERGA S.A. wobec Elektrowni Ostrołęka Sp. z o.o. za cenę równą wartości nominalnej zbywanych wierzytelności w kwocie 170 000 tys. zł, powiększonej o odsetki naliczone na dzień 31 grudnia 2020 r. w kwocie 11 617 tys. zł.

Na 31 grudnia 2021 r. odpisy aktualizujące wartość pożyczek udzielonych spółce Elektrownia Ostrołęka Sp. z o.o. wynosiły łącznie 225 610 tys. zł, wraz z odsetkami (wartość pożyczek odpisano do zera).

26 lutego 2021 r. ENEA S.A. i ENERGA S.A. zawarły ze spółką Elektrownia Ostrołęka Sp. z o.o. Aneks nr 1 do Umowy Pożyczki w kwocie do 340 000 tys. zł z 23 grudnia 2019 r. oraz Aneks nr 6 do Umowy Pożyczki do kwoty 58 000 tys. zł z 17 lipca 2019 r. Zgodnie z postanowieniami wyżej wymienionych aneksów spółka Elektrownia Ostrołęka Sp. z o.o. zobowiązała się do dokonania na rzecz ENEA S.A. jednorazowej spłaty pożyczek w kwocie odpowiednio 170 000 tys. zł oraz 29 000 tys. zł wraz z należnymi odsetkami w terminie do 30 czerwca 2021 r. Następnie, 30 czerwca 2021 r. ENEA

S.A. i ENERGA S.A. zawarły ze spółką Elektrownia Ostrołęka Sp. z o.o. Aneks nr 2 do Umowy Pożyczki w kwocie do 340 000 tys. zł z 23 grudnia 2019 r. oraz Aneks nr 7 do Umowy Pożyczki do kwoty 58 000 tys. zł z 17 lipca 2019 r. Zgodnie z postanowieniami wyżej wymienionych aneksów spółka Elektrownia Ostrołęka Sp. z o.o. zobowiązała się do dokonania na rzecz ENEA S.A. jednorazowej spłaty pożyczek w kwocie odpowiednio 170 000 tys. zł oraz 29 000 tys. zł wraz z należnymi odsetkami w terminie do 30 września 2021 r. 30 września 2021 r. ENEA S.A. i ENERGA S.A. zawarły ze spółką Elektrownia Ostrołęka Sp. z o.o. Aneks nr 3 do umowy pożyczki w kwocie do 340 000 tys. zł z 23 grudnia 2019 r. oraz Aneks nr 8 do umowy pożyczki w kwocie do 58 000 tys. zł z 17 lipca 2019 r. Zgodnie z postanowieniami wyżej wymienionych aneksów termin jednorazowej spłaty przez spółkę Elektrownia Ostrołęka Sp. z o.o. pożyczek wraz z należnymi odsetkami został prolongowany do 29 października 2021 r. 29 października 2021 r. ENEA S.A. i ENERGA S.A. zawarły ze spółką Elektrownia Ostrołęka Sp. z o.o. Aneks nr 4 do umowy pożyczki w kwocie do 340 000 tys. zł z 23 grudnia 2019 r. oraz Aneks nr 9 do umowy pożyczki w kwocie do 58 000 tys. zł z 17 lipca 2019 r. Zgodnie z postanowieniami wyżej wymienionych aneksów termin jednorazowej spłaty przez spółkę Elektrownia Ostrołęka Sp. z o.o. pożyczek wraz z należnymi odsetkami został wydłużony do 29 kwietnia 2022 r.

25 czerwca 2021 r. doszło do zawarcia przez Elektrownia Ostrołęka Sp. z o.o. jako sprzedającym ze spółką CCGT Ostrołęka Sp. z o.o. jako kupującym (podmiotem w 100% zależnym od ENERGA S.A.) umowy sprzedaży oraz umów towarzyszących, przedsiębiorstwa SPV (z wyłączeniem niektórych składników) przeznaczonego (służącego) do realizacji zadań gospodarczych obejmujących budowę bloku energetycznego w technologii zasilania paliwem gazowym zlokalizowanego w Ostrołęce, a następnie eksploatację tego bloku (Elektrownia Gazowa). Zbywana działalność obejmuje co do zasady wszystkie składniki majątkowe i niemajątkowe SPV wykorzystywane w dniu transakcji w związku z podejmowaniem czynności przygotowawczych do rozpoczęcia procesu inwestycyjnego budowy Elektrowni Gazowej. Transakcja ma na celu umożliwienie realizacji projektu gazowego przez CCGT Ostrołęka Sp. z o.o., jako spółki, która zastąpi Elektrownia Ostrołęka Sp. z o.o. w realizacji inwestycji zlokalizowanej w Ostrołęce. Cena sprzedaży zbywanej działalności (wartość transakcji) szacowana jest obecnie na ok. 166 mln zł. Cena została ustalona wstępnie, jako że transakcja przewiduje zastosowanie dodatkowych przesłanek ustalenia ceny ostatecznej.

25 czerwca br. doszło także do zawarcia pomiędzy spółką Elektrownia Ostrołęka Sp. z o.o. i spółką CCGT Ostrołęka Sp. z o.o. z jednej strony, a GE Power sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, GE Steam Power Systems S.A.S. (poprzednia firma: ALSTOM Power Systems S.A.S.) z siedzibą w Boulogne-Billancourt, Francja (Wykonawca Projektu Węglowego”) oraz General Electric Global Services, GmbH z siedzibą w Baden, Szwajcaria (razem z GE Power sp. z o.o. Wykonawcą Projektu Gazowego) z drugiej strony, Dokumentu Zmiany Kontraktu z dnia 21 lipca 2018 r. na budowę Elektrowni Ostrołęka „C” o mocy 1000 MW” oraz Porozumienia w sprawie rozliczenia realizacji Projektu Węglowego. Konstrukcja Dokumentu Zmiany Kontraktu ma na celu umożliwienie realizacji Projektu Gazowego przez CCGT Ostrołęka Sp. z o.o., jako spółki, która zastąpi Elektrownia Ostrołęka Sp. z o.o. w realizacji inwestycji zlokalizowanej w Ostrołęce, co jest związane między innymi z tym, że ENEA S.A. potwierdziła rezygnację z udziału w Projekcie Gazowym. Porozumienie dotyczące rozliczenia realizacji Projektu Węglowego reguluje prawa i obowiązki Elektrownia Ostrołęka Sp. z o.o oraz Wykonawcy Projektu Węglowego głównie w zakresie rozliczenia wykonywanych przez Wykonawcę Projektu Węglowego prac w ramach realizacji tego projektu, w zakresie prac budowlanych do momentu ich wstrzymania wskutek zawieszenia wykonania Kontraktu, czynności zachowawczych i zabezpieczających wykonywanych w okresie zawieszenia Kontraktu oraz prac związanych z zakończeniem prac dedykowanych dla realizacji Projektu Węglowego. Zgodnie z tym porozumieniem rozliczenie realizacji Projektu Węglowego miało nastąpić do końca 2021 r., a całkowita kwota jaką Elektrownia Ostrołęka Sp. z o.o będzie zobowiązana zapłacić na rzecz Wykonawcy Projektu Węglowego, uwzględniając dotychczas poniesione nakłady, miała nie przekroczyć 1,35 mld zł (netto).

22 grudnia 2021 r. Elektrownia Ostrołęka Sp. z o.o. zawarła z Wykonawcą Projektu Węglowego aneks do tego porozumienia. Aneks przedłuża termin rozliczenia do 25 marca 2022 r. i wynika ze zweryfikowanego mechanizmu rozliczania Projektu Węglowego. Całkowita kwota, jaką Elektrownia Ostrołęka Sp. z o.o. będzie zobowiązana zapłacić na rzecz Wykonawcy Projektu Węglowego nie uległa zmianie i nie przekroczy 1,35 mld zł (netto).

W związku z zawarciem powyższych Porozumień oraz na podstawie stanu rozliczeń Elektrowni Ostrołęka Sp. z o.o. z Wykonawcą Projektu Węglowego, w niniejszym skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym dokonano częściowego rozwiązania rezerwy na przyszłe zobowiązania inwestycyjne wobec spółki Elektrownia Ostrołęka Sp. z o.o., utworzonej pierwotnie w kwocie 222 200 tys. zł, o kwotę 175 707 tys. zł. Kwota ta została ujęta w skonsolidowanym sprawozdaniu z całkowitych dochodów w pozycji „Udział w wynikach jednostek stowarzyszonych i współkontrolowanych”). Wysokość rezerwy na dzień 31 grudnia 2021 r. wynosi 46 493 tys. zł. i stanowi najlepszy możliwy szacunek w związku z niepewnością co do ostatecznych kwot rozliczenia.

Zobowiązanie ENEA S.A. do zapewnienia finansowania spółce Elektrownia Ostrołęka Sp. z o.o. wynikające z dotychczas zawartych porozumień (w szczególności z 28 grudnia 2018 r. oraz 30 kwietnia 2019 r. oraz Porozumienia rozliczeniowego), które nie zostało zrealizowane, wynosi 620 mln zł. ENEA S.A. nie posiada informacji o ewentualnych dodatkowych, poza wskazanymi powyżej, wpłatach, ani o ich terminach.

31 stycznia 2022 r. Elektrownia Ostrołęka Sp. z o.o. rozwiązała umowę realizującą obowiązek mocowy zakontraktowany przez spółkę w wyniku rozstrzygnięcia aukcji rynku mocy na rok 2023. Rozwiązanie umowy jest konsekwencją zmiany źródła zasilania z węglowego na gazowe w projekcie budowy i eksploatacji nowej elektrowni w Ostrołęce.