14. Rzeczowe aktywa trwałe

Rzeczowe aktywa trwałe wyceniane są według ceny nabycia lub kosztu wytworzenia pomniejszonego o zakumulowaną amortyzację oraz zakumulowane odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości.

Późniejsze nakłady uwzględnia się w wartości księgowej danego rzeczowego aktywa trwałego lub ujmuje jako odrębne rzeczowe aktywo trwałe (tam, gdzie jest to właściwe) tylko wówczas, gdy jest prawdopodobne, że z tytułu tej pozycji nastąpi wpływ korzyści ekonomicznych do Grupy, zaś koszt danej pozycji można wiarygodnie zmierzyć. Wszelkie pozostałe wydatki na naprawę i konserwację odnoszone są do zysków lub strat w okresie obrotowym, w którym je poniesiono.

Ujęte w wartości początkowej środków trwałych koszty likwidacji kopalń podlegają amortyzacji taką metodą, jaką amortyzowane są środki trwałe, których dotyczą, począwszy od momentu rozpoczęcia użytkowania danego środka trwałego, przez okres ustalony w planie likwidacji grup obiektów w ramach przewidywanego harmonogramu likwidacji kopalni.

Grunty nie podlegają amortyzacji. Amortyzację innych środków trwałych nalicza się metodą liniową przez oszacowany okres użytkowania lub metodą naturalną w oparciu o długość eksploatowanych ścian (w przypadku wyrobisk eksploatacyjnych). Podstawę naliczania amortyzacji stanowi wartość początkowa pomniejszona o wartość końcową, jeżeli jest istotna. Każda istotna część składowa pozycji rzeczowego aktywa trwałego o różnym okresie użytkowania amortyzowana jest osobno.

Amortyzację rozpoczyna się naliczać, gdy składnik aktywów jest dostępny do użytkowania. Zakończenie amortyzacji następuje wtedy, gdy składnik aktywów zostanie przeznaczony do sprzedaży zgodnie z MSSF 5 lub gdy zostanie usunięty ze sprawozdania z sytuacji finansowej, w zależności który moment nastąpi wcześniej.

W ramach swojej działalności Grupa otrzymuje nieodpłatnie środki trwałe, które wyceniane są w wartości godziwej na moment początkowego ujęcia. Grupa wykazuje je jako rzeczowe aktywa trwałe, a ich wartość (przyłącza, usunięcia kolizji) odnoszona jest jednorazowo w pozostałe przychody operacyjne w momencie ich otrzymania (za wyjątkiem otrzymania infrastruktury oświetleniowej w zamian za świadczenie usług – wówczas rozliczane są w czasie).

Koszty finansowania zewnętrznego

Koszty finansowania zewnętrznego, które można bezpośrednio przyporządkować nabyciu, budowie lub wytworzeniu dostosowywanego składnika aktywów, aktywuje się jako część ceny nabycia lub kosztu wytworzenia tego składnika aktywów. Pozostałe koszty finansowania zewnętrznego ujmuje się jako koszt w okresie, w którym są ponoszone.

Aktywowanie kosztów finansowania zewnętrznego rozpoczyna się w późniejszym terminie z dwóch: rozpoczęcie inwestycji lub rozpoczęcie finansowania. Grupa zaprzestaje aktywowania kosztów finansowania zewnętrznego w momencie oddania do użytkowania aktywa trwałego. Grupa zawiesza aktywowanie kosztów finansowania zewnętrznego w dłuższym okresie, w którym zawiesiła prace związane z dostosowywaniem składnika aktywów.

Okresy ekonomicznej użyteczności i wartość końcowa

Wysokość odpisów amortyzacyjnych jest ustalana na podstawie przewidywanego okresu ekonomicznego użytkowania składników rzeczowych aktywów trwałych. Weryfikacja przeprowadzona w roku bieżącym skutkowała zmianami okresów amortyzacji. Ich wpływ w 2022 r. na wysokość amortyzacji będzie wynosił (11 985) tys. zł.

Weryfikacji wartości końcowej i okresów użytkowania rzeczowych aktywów trwałych dokonuje się co najmniej raz w ciągu roku obrotowego. Każda zmiana okresu amortyzacji wymaga uzasadnienia i powoduje korektę dokonywanych w następnych latach obrotowych odpisów amortyzacyjnych.

Na każdy dzień bilansowy kończący rok obrotowy przeprowadza się ocenę wystąpienia przesłanek wskazujących na możliwość utraty wartości składników aktywów zgodnie z MSR 36. W przypadku stwierdzenia istnienia przesłanek przeprowadza się test na utratę wartości zgodnie z MSR 36 (część niniejszego sprawozdania dotycząca utraty wartości aktywów niefinansowych).

Okresy użytkowania rzeczowych aktywów trwałych wynoszą:

• budynki i budowle 10 – 80 lat

w tym sieci energetyczne 33 lata

• budowle (wyrobiska eksploatacyjne) amortyzacja metodą naturalną w oparciu o długość eksploatowanych ścian
• urządzenia techniczne i maszyny 2 – 50 lat
• środki transportu 3 – 30 lat
• pozostałe rzeczowe aktywa trwałe 3 – 25 lat

Oszacowanie okresu żywotności kopalni oraz zasobów węgla

Aktualnie okres żywotności kopalni (LWB) oszacowany jest na 2051 rok, i nie uległ on zmianie w porównaniu do ostatniego, rocznego sprawozdania finansowego za 2020 rok. Faktyczny termin likwidacji kopalni może jednak różnić się od szacowanego przez Grupę. Wynika to z uwzględnienia w wyliczeniu szacowanego okresu żywotności kopalni wyłącznie zasobów operatywnych węgla dostępnych na dzień sprawozdawczy. Ewentualny spadek popytu na węgiel Grupy może powodować obniżenie wydobycia poniżej zdolności produkcyjnych co wpłynie na wydłużenie okresu żywotności kopalni.

Grupa ma na uwadze trwające prace dotyczące restrukturyzacji sektora górnictwa, ogłoszone w Polityce Energetycznej Polski do 2040 roku („PEP 2040”) jak również przewidywane w „Umowie Społecznej dotyczącej transformacji sektora górnictwa węgla kamiennego oraz wybranych procesów transformacji województwa śląskiego”, zakończenie eksploatacji węgla kamiennego w Polsce do 2049 r. Na chwilę obecną jednak, w szczególności z uwagi na osiągane wyniki finansowe oraz efektywność operacyjną, Grupa pozostaje poza bezpośrednim wpływem ww. regulacji. Jednocześnie Grupa podejmuje działania zmierzające do dywersyfikacji obszarów działalności oraz poszukuje możliwości rozwoju produktu, polegających na selektywnym wydobyciu węgla koksowego.

Za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2021 r.:

Na rzeczowych aktywach trwałych nie ustanowiono zabezpieczeń. Koszty finansowania zewnętrznego aktywowane w 2021 r. były nieistotne.

Za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2020 r.:

Przyszłe umowne zobowiązania związane z nabyciem rzeczowych aktywów trwałych zaciągnięte na koniec okresu sprawozdawczego, lecz jeszcze nie ujęte w sprawozdaniu z sytuacji finansowej, wynoszą 1 444 989 tys. zł na 31 grudnia 2021 r. (1 067 174 tys. zł na 31 grudnia 2020 r.).