43.6 Spór dotyczący cen na świadectwa pochodzenia energii OZE oraz wypowiedziane umowy na zakup praw majątkowych wynikających ze świadectw pochodzenia energii z odnawialnych źródeł

ENEA S.A. jest stroną 8 postępowań sądowych dotyczących umów na zakup praw majątkowych wynikających ze świadectw pochodzenia energii z odnawialnych źródeł, na które składają się: 

• 6 postępowań o zapłatę, w których przeciwko ENEA S.A. dochodzone są roszczenia tytułem wynagrodzenia, kar umownych bądź odszkodowania, przy czym w jednym postępowaniu doszło do wstępnego rozstrzygnięcia co do roszczeń oraz do uznania bezskuteczności wypowiedzenia umowy; 
• 1 postępowanie o ustalenie bezskuteczności wypowiedzenia przez ENEA S.A umów sprzedaży praw majątkowych dokonanego 28 października 2016 r.; 
• 1 postępowanie o zapłatę, w którym ENEA S.A. dochodzi roszczenia tytułem kary umownej. 

ENEA S.A. dokonała potrącenia płatności części wierzytelności przysługujących kontrahentom wobec ENEA S.A. z tytułu zapłaty ceny za sprzedane prawa majątkowe z wierzytelnością odszkodowawczą ENEA S.A. wobec wytwórców OZE. Szkoda wyrządzona ENEA S.A. powstała wskutek niewykonania przez kontrahentów obowiązku kontraktowego przystąpienia w dobrej wierze do renegocjacji kontraktów długoterminowych na sprzedaż praw majątkowych zgodnie z obowiązującą strony klauzulą adaptacyjną. 

28 października 2016 r. ENEA S.A. złożyła oświadczenia, w zależności od umowy, o wypowiedzeniu albo o odstąpieniu od długoterminowych umów na zakup przez Spółkę praw majątkowych wynikających ze świadectw pochodzenia energii z odnawialnych źródeł (tzw. zielonych certyfikatów) (Umowy). 

Umowy zostały zawarte w latach 2006-2014 z niżej wymienionymi kontrahentami, do których należą instalacje wytwórcze energii elektrycznej z odnawialnych źródeł (Kontrahenci): 

• Farma Wiatrowa Krzęcin Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie; 
• Megawind Polska Sp. z o.o. z siedzibą w Szczecinie; 
• PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A. z siedzibą w Bełchatowie (obecnie PGE Energia Ciepła S.A.); 
• PGE Energia Odnawialna S.A. z siedzibą w Warszawie; 
• PGE Energia Natury PEW Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie (obecnie PGE Energia Odnawialna S.A. z siedzibą w Warszawie); 
• „PSW” Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie; 
• in.ventus Sp. z o.o. EW Śniatowo Sp. k. z siedzibą w Poznaniu (obecnie TEC1 Sp. z o.o. EW Śniatowo Sp. k. z siedzibą w Katowicach); 
• Golice Wind Farm Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie. 

Umowy uległy rozwiązaniu co do zasady do końca listopada 2016 r. Dokładna data rozwiązania poszczególnych Umów wynikała z zapisów kontraktowych. 

Przyczyną wypowiedzenia/odstąpienia od poszczególnych Umów przez Spółkę był brak przystąpienia do renegocjacji w drodze klauzul adaptacyjnych poszczególnych umów, które uzasadniały dostosowanie umów celem przywrócenia równowagi kontraktowej oraz ekwiwalentności świadczeń stron, powstałych na skutek zmian w prawie. 

Zmiany prawa, do których doszło po dniu zawarcia wymienionych Umów, tj. w szczególności: 

• rozporządzenie Ministra Gospodarki z 18 października 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu obowiązków uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia, uiszczenia opłaty zastępczej, zakupu energii elektrycznej i ciepła wytworzonych w odnawialnych źródłach energii oraz obowiązku potwierdzania danych dotyczących ilości energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnym źródle energii (Dz. U. z 2012 r., poz. 1229); 
• ustawa z 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz.U. z 2015 r. poz. 478) i związane z tą ustawą kolejne zmiany prawa oraz ogłoszone projekty zmian prawa, tj. w szczególności: 
  • ustawa z 22 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2016 r. poz. 925); 
  • oraz projekt rozporządzenia Ministra Energii w sprawie zmiany wielkości udziału ilościowego sumy energii elektrycznej wynikającej z umorzonych świadectw pochodzenia potwierdzających wytworzenie energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii, które ma zostać wydane na podstawie upoważnienia wynikającego z art. 12 ust. 5 ustawy z 22 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw;
  • spowodowały obiektywny brak możliwości sporządzenia wiarygodnych modeli prognozujących kształtowanie się cen zielonych certyfikatów. 

Celem rozwiązania Umów jest uniknięcie przez Spółkę straty stanowiącej różnicę między cenami umownymi a ceną rynkową zielonych certyfikatów. Ze względu na zmieniające się warunki prawne po rozwiązaniu Umów w roku 2017, w szczególności wynikające z ustawy z 20 lipca 2017 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii, szacowana wartość przyszłych zobowiązań umownych uległaby zmianie. W obecnym stanie prawnym byłaby znacząco niższa w porównaniu do kwoty ok. 1 187 mln zł szacowanej na moment wypowiedzenia Umów. Spadek odzwierciedla zmianę sposobu wyznaczania opłaty zastępczej, która zgodnie z treścią części Umów stanowi podstawę do wyliczania ceny kontraktowej i powiązanie jej z ceną rynkową. Spółka utworzyła rezerwę w kwocie 155 962 tys. zł na potencjalne roszczenia wynikające z wypowiedzianych Umów, w odniesieniu do przedstawionych do 31 grudnia 2021 r. zgłoszeń transakcyjnych sprzedaży praw majątkowych przez kontrahentów. Rezerwa jest prezentowana w nocie 33. 

W sprawie z powództwa Golice Wind Farm Sp. z o.o. przeciwko ENEA S.A., Sąd wydał 14 sierpnia 2020 r. wyrok częściowy i wstępny, w którym: 

1. oddalił powództwo o ustalenie bezskuteczności wypowiedzenia przez ENEA S.A. umowy sprzedaży praw majątkowych dokonanego 28 października 2016 r.; 
2. uznał roszczenie o zapłatę wynagrodzenia za prawa majątkowe i zasądził od ENEA S.A. kwotę 6 042 tys. zł wraz z odsetkami; 
3. w pozostałym zakresie uznał roszczenie o zapłatę za usprawiedliwione co do zasady. 

Wyrok nie jest prawomocny. ENEA S.A. wniosła apelację od części wyroku, tj. w zakresie pkt. 2 i 3. Ponadto spółka Golice Wind Farm Sp. z o.o. 13 stycznia 2021 r. wniosła apelację od części wyroku, tj. w zakresie rozstrzygnięcia pkt 1 oddalającego powództwo o ustalenie. Rozprawa apelacyjna odbyła się 21 stycznia 2022 r., ogłoszenie wyroku zostało odroczone na 21 lutego 2022 r. 21 lutego 2022 r. Sąd Apelacyjny w Poznaniu wydał wyrok, na mocy którego zmienił zaskarżony wyrok i ustalił, że oświadczenie złożone przez ENEA SA w Poznaniu w piśmie z 28 października 2016 r. o rozwiązaniu w całości umowy sprzedaży nie wywołało skutku prawnego i umowa ta pozostaje w mocy w całości, oddalając apelację Golice Wind Farm Sp. z o.o. w pozostałym zakresie i oddalając apelację ENEA S.A., a także zasądzając na rzecz Golice Wind Farm Sp. z o.o. od ENEA S.A. koszty postępowania apelacyjnego. 

W sprawach toczących się z powództwa spółek z Grupy Kapitałowej PGE, tj.: 

• PGE Energia Odnawialna S.A. z siedzibą w Warszawie (sygn. akt IX GC 1064/17) – postanowieniem z 15 czerwca 2021 r. sąd podjął uprzednio zawieszone postępowanie, natomiast postanowieniem z 6 września 2021 r. Sąd Okręgowy w Poznaniu zawiesił postępowanie na zgodny wniosek stron. Postanowieniem z 17 lutego 2022 r. sąd podjął uprzednio zawieszone postępowanie; 
• PGE Energia Ciepła S.A. z siedzibą w Warszawie (sygn. akt IX GC 555/16) – postanowieniem z 8 grudnia 2021 r. Sąd postanowił o podjęciu zawieszonego postępowania, natomiast 15 grudnia 2021 r. doręczono Spółce rozszerzenie powództwa. Postanowieniem z 5 stycznia 2022 r. sąd ponownie zawiesił postępowanie na zgodny wniosek stron; 
• PGE Energia Odnawialna S.A. z siedzibą w Warszawie (sygn. akt IX GC1011/17) – postanowieniem z 16 kwietnia 2021 r. sąd podjął uprzednio zawieszone postępowanie, natomiast postanowieniem z 3 sierpnia 2021 r. Sąd Okręgowy w Poznaniu zawiesił postępowanie na zgodny wniosek stron. 

W sprawie z powództwa ENEA S.A. przeciwko PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A. (sygn. akt X GC 608/20) 

– postanowieniem z 26 października 2020 r. sąd zawiesił postępowanie na zgodny wniosek stron. Postanowienie jest prawomocne. 

W sprawie z powództwa Hamburg Commercial Bank AG przeciwko ENEA S.A., w której Hamburg Commercial Bank AG dochodzi roszczeń z umowy sprzedaży praw majątkowych nr ENEA/WINDPARK ŚNIATOWO/PMOZE/2013 z 26 lutego 2014 r. zawartej przez ENEA S.A. z Windpark Śniatowo Management GmbH EW Śniatowo Sp. k. (obecnie TEC1 Sp. z o.o. EW Śniatowo Sp. k. z siedzibą w Katowicach) powołując się na ich nabycie na podstawie umowy przelewu wierzytelności, Sąd Okręgowy w Poznaniu wydał 25 lutego 2021 r. wyrok częściowy, w którym zasądził od ENEA S.A. kwotę 494 tys. zł, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 16 grudnia 2016 r. do dnia zapłaty. Wyrok nie jest prawomocny. 2 czerwca 2021 r. ENEA S.A. wniosła apelację od całości wyroku częściowego Sądu Okręgowego w Poznaniu z 25 lutego 2021 r. Postępowanie w pozostałym zakresie, tj. dotyczącym żądania objętego rozszerzeniem powództwa z 17 stycznia 2019 r. i żądania objętego rozszerzeniem powództwa z 20 sierpnia 2019 r. jest prawomocnie zawieszone na mocy postanowienia Sądu Okręgowego w Poznaniu z 24 października 2019 r. do czasu prawomocnego zakończenia postępowania prowadzonego przez tutejszy Sąd pod sygn. akt IX GC 552/17. 30 grudnia 2021 r. Hamburg Commercial Bank AG złożył w Sądzie Okręgowym w Poznaniu wniosek o zabezpieczenie powództwa.